ailesam.com |Periyodik Sağlık Muayeneleri Sağlık Bakanlığı ve United States Preventive Services Task Force(USPSTF-Erişim: Mart 2018)'un önerilerinin karşılaştırmalı tablosu

 “Genişletilmiş Bağışıklama Programı” kapsamında ulusal bebeklik ve çocukluk dönemi aşılama takvimine uygun olarak bebek ve çocukların enfeksiyona yakalanmadan önce bağışıklık kazanmaları için aşılarının yapılmış olması; boğmaca, difteri, tetanoz, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, tüberküloz, poliomyelit, hepatit B, hepatit A, suçiçeği, hemofilus influenza tip b’ye bağlı hastalıklar ile streptokokus pnömoniaya bağlı invaziv pnömokokal hastalıkları kontrol altına almak ve hatta tamamen ortadan kaldırmak açısından önemlidir.

Çocukluk Çağı Aşı Takvimi

Kaynak

Gebeliğin 32. haftasından itibaren bütün gebe izlemleri ile yeni doğandan itibaren 2 yaşa kadar olan tüm bebek izlemlerinde beslenme yetersizliği ve neden olduğu hastalıklardan korunma amacıyla anne sütü ile beslenme ve emzirme konusunda bilgilendirme, protokole (Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü) uygun değerlendirme ve tamamlayıcı beslenme konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.

Emzirme, tamamlayıcı beslenme ve beslenme alışkanlığı kazandırma

Kaynak

Gebeliğin 32. haftasından itibaren bütün gebe izlemleri ile yeni doğandan itibaren 2 yaşa kadar olan tüm bebek izlemlerinde beslenme yetersizliği ve neden olduğu hastalıklardan korunma amacıyla anne sütü ile beslenme ve emzirme konusunda bilgilendirme, protokole (Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü) uygun değerlendirme ve tamamlayıcı beslenme konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.

Emzirme, tamamlayıcı beslenme ve beslenme alışkanlığı kazandırma

Kaynak

USPSTF, gebelik esnasında ve doğumdan sonra emzirmeyi destekleyici girişimlerin sağlanmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, gebelik esnasında ve doğumdan sonra emzirmeyi destekleyici girişimlerin sağlanmasını önermektedir.

Kaynak

Bebek ve Çocuk İzlem Protokollerine uygun değerlendirme yapılarak 4-12 ay arası bebeklerde demir proflaksisi yapılmalı, 9 aylık olduklarında hemoglobin (Hb) değerleri bakılmalı, 12-24 ay grubundaki çocuklarda palmar solukluk muayenesi yapılarak gerekli durumlarda demir eksikliği tedavisi başlanmalı, 5 yaş ve erken orta ve geç adolesan dönemde birer kez Hb (hemoglobin) bakılmalıdır. Ayrıca doğumdan itibaren 1 yaşına kadar tüm bebeklere günde 400 IU D vitamini verilmelidir.

D vitamini desteğinin ve programın uygulanması

Kaynak

Bebek ve Çocuk İzlem Protokollerine uygun değerlendirme yapılarak 4-12 ay arası bebeklerde demir proflaksisi yapılmalı, 9 aylık olduklarında hemoglobin (Hb) değerleri bakılmalı, 12-24 ay grubundaki çocuklarda palmar solukluk muayenesi yapılarak gerekli durumlarda demir eksikliği tedavisi başlanmalı, 5 yaş ve erken orta ve geç adolesan dönemde birer kez Hb (hemoglobin) bakılmalıdır. Ayrıca doğumdan itibaren 1 yaşına kadar tüm bebeklere günde 400 IU D vitamini verilmelidir.

D vitamini desteğinin ve programın uygulanması

Kaynak

Bebek ve Çocuk İzlem Protokollerine uygun değerlendirme yapılarak 4-12 ay arası bebeklerde demir proflaksisi yapılmalı, 9 aylık olduklarında hemoglobin (Hb) değerleri bakılmalı, 12-24 ay grubundaki çocuklarda palmar solukluk muayenesi yapılarak gerekli durumlarda demir eksikliği tedavisi başlanmalı, 5 yaş ve erken orta ve geç adolesan dönemde birer kez Hb (hemoglobin) bakılmalıdır. Ayrıca doğumdan itibaren 1 yaşına kadar tüm bebeklere günde 400 IU D vitamini verilmelidir.

D vitamini desteğinin ve programın uygulanması

Kaynak

(Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü-2008/45 Genelgesi uyarınca yapılması zorunludur) 6 ay-1 yaş arası bebek takiplerinde en az bir kez inmemiş testis muayenesi yapılmalıdır.

Kaynak

(Neonatal Tarama Programı Genelgesi (2006/130), ve Yenidoğan Tarama Programı Genelgesi 2014/7” uyarınca yapılması zorunludur) 3 ila 5 günlük yeni doğanda fenilketonüri erken tanısı için yeni doğan taraması yapılmalı, topuk kanı alınıp alınmadığı sorgulanmalı alınmadı ise topuk kanı alınmalıdır.

Kaynak

USPSTF, yenidoğanların fenilketonüri için taranmasını önermektedir.

Kaynak

(Neonatal Tarama Programı Genelgesi (2006/130), ve Yenidoğan Tarama Programı Genelgesi 2014/7 uyarınca yapılması zorunludur)

3 ila 5 günlük yeni doğanda konjenital hipotroidinin erken tanısı için yeni doğan taraması yapılmalı, topuk kanı alınıp alınmadığı sorgulanmalı alınmadı ise topuk kanı alınmalıdır.

Kaynak

USPSTF yenidoğanda konjenital hipotiroidi için tarama yapılmasını önermektedir.

Kaynak

(Neonatal Tarama Programı Genel Yazısı (2012), “Yenidoğan Tarama Programı Genelgesi 2014/7”uyarınca yapılması zorunludur)

3 ila 5 günlük yeni doğanda biotinidaz eksikliğinin erken tanısı için yeni doğan taraması yapılmalı, topuk kanı alınıp alınmadığı sorgulanmalı, alınmadı ise topuk kanı alınmalıdır.

Kaynak

USPSTF yenidoğanda orak hücreli anemi için tarama yapılmasını önermektedir.

Kaynak

(Gelişimsel Kalça Displazisi Tarama Programı Genelgesi 2013/4 uyarınca yapılması zorunludur)

Doğumdan sonra ilk 48 saatte aileyi bilgilendirme, 3. ve 4. haftada bebeğin gelişimsel kalça displazisi açısından erken tanısı için gelişimsel kalça displazisi yönünden tarama protokolüne uygun olarak risk değerlendirmesi ile fizik muayeneleri yapılmalı ve riskli vakalar ilgili uzmanlık alanına yönlendirilmelidir. Aile hekimince 4. izlem olan 41.gün izleminde (30.-55.gün arası) Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) taraması yapılması zorunludur. Tarama, risk faktörleri açısından sorgulama ve fizik muayene yapılması şeklindedir. Bebekte pozitif muayene bulgusu veya risk faktörlerinden herhangi birinin varlığı durumunda ileri tetkik ve muayene için ortopedi kliniğine sevk edilmelidir. Ayrıca aile hekimi tarafından 5. izlem olan 2. ay izleminde (60.-85.gün arası) sevk edilen bebekler için, tarama sonuçları veri girişinden sorumlu personel tarafından zorunlu olarak doldurulmalıdır.

Kaynak

(Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü Genelgesi -2008/45 -Yönerge 8a ve 8b uyarınca yapılması zorunludur)

Yenidoğanın 15. gün izlemi ve sonrasında her izlemde sözkonusu genelgeye göre bebeğin görmesi değerlendirilmeli, taramada şüpheli bulunan vakalar 2. veya 3. basamak sağlık kuruluşlarına vakit geçirmeden sevk edilmelidir. 3 yaştan sonra görme keskinliği muayenesi yapılmalı, gerektiğinde göz hastalıkları hekimine sevk edilmeli, ayrıca strabismus saptanan bebek veya çocuklar her yaşta göz hastalıkları hekimine sevk edilmelidir.

36-42 aylık çocuklara aile hekimi tarafından kırmızı refle testi yapılmalı ve aile sağlığı elemanlarınca “Lea Eşeli” ile annesinin kucağında, tek göz kapatılarak 3 metre mesafeden “Lea Eşeli” ile görme keskinliği testi uygulanmalı; iki testin ardından her iki göz tek tek 5/10 görmüyorsa, iki göz arasında okuma eşelinde 2 sıra fark varsa veya çocuk risk grubundaysa göz hastalıkları uzmanına sevk edilmelidir.

Kaynak

USPSTF ambliyopi ya da risk faktörlerini tespit etmek için 3-5 yaş arası çocuklarda en azından bir kez görme taraması yapılmasını önermektedir.

Kaynak

Prematüre retinopatisi muayenesi yapılması açısından “32. hafta ve/veya 1500 gr. altı doğan bütün bebeklerin aile hekimleri tarafından bir göz hastalıkları kliniğine/hekimine rutin olarak yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

USPSTF, gonokokal oftalmia neonatarumun önlenmesi için tüm yenidoğanlara proflaktik oküler topikal tedavi önermektedir.

Kaynak

(Yenidoğan İşitme Tarama Programı Genelgesi-2014/27 uyarıca yapılması zorunludur) İşitme taraması testinin bebek doğduktan sonraki ilk 72 saat içerisinde, taburcu olmadan önce hastanede yapılması gerekmektedir. 1 ay içinde taramanın tamamlanması (3.izlem olan 3.-25.günler-zorunlu), eğer kayıp varsa 3 ay içinde (6. izlem olan 90.-115. gün zorunlu) tanı alması ve bebeğin 6. ay izleminde (8. izlem 175.-210.gün) ise cihazlandırılması gerekmektedir. Bu süreçte aile hekimlerinin kendilerine kayıtlı bebeklerin taramalarını yaptırıp yaptırmadıklarını sorgulamaları, yaptırmayanları ilgili merkeze yönlendirmeleri ve tanı alma aşamasında ya da tanı almış bebek/çocukların da takiplerine devamlılıklarını kontrol etmeleri gerekmektedir.

Kaynak

0-6 yaş döneminde bebek ve çocuğun bilişsel gelişimi, dil gelişimi, sosyal ve duygusal gelişimi, kabamotor ve ince-motor gelişimi ile ilgili izlemlerin Bebek Çocuk İzlem Protokolüne ve Çocuğun Psikososyal Gelişiminin Desteklenmesi Programına (ÇPGD) uygun olarak, bu konuda eğitim alan sağlık personeli tarafından yapılarak gelişimsel sorunların değerlendirilmesi ve şüphelenilen durumlarda ailenin bilgilendirilerek ilgili uzmanlık alanına yönlendirilmesi önemlidir.

Kaynak

18-36 aylar arasında bir kez otizm, açısından değerlendirilmesi ve şüphelenilen durumlarda ailenin bilgilendirilerek ilgili uzmanlık alanına yönlendirilmesi önemlidir. Otizm spektrum bozukluklarının erken tespitinde yukarıda yer alan protokollere uygun izlemlerde ÇPGD görüşme formu “Gelişim Bilgileri” bölümünde 18-36 aylar arasında çocuğun aşağıda belirtilen 3 gözlem maddesine göre değerlendirilmesi önerilir:

• İsmi söylendiği zaman bakıyor.
• Göz kontağı kuruyor.
• Parmakla gösterilen nesneye bakıyor.

Özellikli durumlara ilişkin izlemlerde şüpheye ilişkin dikkat edilecek hususlarda takip eden sayfalarda yer alan bilgilerden faydalanılabilir.

*Otizm: Otizmde en etkin iyileştirici etki, bebeklik döneminde saptanarak özel eğitim ve davranışçı tedaviye başlanmasıyla sağlanmaktadır.

(Gözleme başlamadan önce ortaya çocuğun ilgisini çekebilecek 2-3 tane oyuncak koyunuz)

1. Çocuk size bakmıyorken ve çocuk başka bir şeyle ilgileniyorken çocuğu adıyla çağırın (yanıt vermediği sürece 4 kereye kadar denenir, sadece adını söylemelisiniz, başka şeyler söylemeyin)
   • (0) İlk 2 seferde hemen dönüp bakarsa
   • (1) 3.-4. seferlerde bakarsa veya ilk 2 seferde size değil dönüp ebeveynine bakarsa
   • (2) Hiçbir şekilde 4 çabaya rağmen size veya ebeveynine dönüp bakmazsa
2. İşaret parmağınızı kullanarak odada ilgisini çekecek (her ikinizin de dokunamayacağı kadar uzakta olan) bir nesneyi gösteriniz, “Ali bak!, ...........” şeklinde. Bunu yaparken önce çocuğa sonra nesneye sonra tekrar çocuğa bakın, çocuk bakışlarınızı takip ediyor mu? Gözleyin. Yanıt vermezse bir kez daha deneyin.
   • (0) Yüzünüze bakıp sizin bakışlarınızı takip ederek hedef nesneye dönerse
   • (1) Size bakmadan, göz teması kurmadan bakışınızı takip etmeden doğrudan sadece hedefe dönerse
   • (2) Hiç ilgilenmezse
3. Bu maddeyi kodlarken açık, net, esnek, sosyal amaçlı olan ve çeşitli vesilelerle birçok kez gözlemlediğiniz bakışmaları göz temasının kısıtlı olduğu, uygun olmayan nadir olan göz göze gelmelerden ayırt ederek yapınız. Çocuk utangaçsa ve rahatladıkça tavrı değişirse kodlamayı yaparken rahatladıktan sonraki halini dikkate alarak kodlamayı yapınız. Ancak rahatladığı veya zaman geçtiği halde göz temasında değişiklik olmuyorsa ne gözlüyorsanız ona göre kodlayınız.
   • (0) Diğer sosyal karşılıklı etkileşim, mimik ve hareketlerinin de varlığında ve onlarla uyumlu olarak, esnek-uygun-açık şekilde göz göze geliyor, bakıyor, göz teması var
   • (2) Karşılıklı sosyal etkileşimi başlatmak, sürdürmek veya düzenlemek için göz temasını pek kullanamıyor ya da hiç kullanamıyor (Bu maddede “1” kodu yoktur, dikkat!)

Bu üç maddenin herhangi birinden "0" dışında puan alması, ayrıntılı değerlendirilmek üzere uzman hekime yönlendirilmesi gerektiğine işaret eder..

Kaynak

48-60 ay arasında da bir kez dikkat eksikliği, hiperaktivite açısından değerlendirilmesi ve şüphelenilen durumlarda ailenin bilgilendirilerek ilgili uzmanlık alanına yönlendirilmesi önemlidir.

48-60 aylar arasında bir kez elleri ve ayaklarının sürekli kıpır kıpır olması veya oturduğu yerde kıpırdanma,
• Çabuk sıkılma, faaliyetleri yarım bırakma
• Koşturduğu veya ani hareketlerde bulunduğu için sık yaralanma, kaza geçirme,
• Dalgın, dikkatsiz görünmesi ve karşısındakini dinleyememesi sebebiyle soruların ve komutların üst üste tekrarının gerekmesi durumları açısından değerlendirilmesi uygun olur.

Kaynak

48-60 ay arasında da bir kez özgül öğrenme güçlüğü açısından değerlendirilmesi ve şüphelenilen durumlarda ailenin bilgilendirilerek ilgili uzmanlık alanına yönlendirilmesi önemlidir.İlköğretim çağındaki çocuklarda yüzde 6-8 arasında değişen oranlarda özel öğrenme bozukluğu görülebilmektedir. Özgül öğrenme güçlüğü, zeka geriliği bulunmamasına karşın okuma-yazma, aritmetik ve diğer akademik işlevlerde zorlanma ile ortaya çıkan yapısal ve gelişimsel bir sorundur. Okulda zorluk yaşayan, kendilerini yaşıtlarından farklı hisseden, anne-baba ve öğretmenleri ile ilişkileri bozulan çocukların kişilik gelişimleri de olumsuz etkilenmektedir. Depresyon ve kaygı bozuklukları, özgüvenin sarsılması ve benlik saygısının zedelenmesi gibi ikincil davranışsal-duygusal sorunlar da meydana gelen güçlükleri artırmaktadır. Oysa erken tanınması ve eğitsel yaklaşımlarla sorunlar aşılabilmektedir. 48-60 aylar arasında 2 kez, konuşmanın gecikmesi, zamanında konuşmaya başlamış bile olsa cümle kurmaya geçememe, cümle kurarken kelimeleri garip yerleştirme, bazı kelime ve kavramları ısrarla öğrenememe, karıştırma; sağ - sol - yukarı -aşağı -yer - yön gibi kavramları öğrenmede zorlanma ve 60 ay ve sonrası için yazı yazmakta, harfleri, sayıları öğrenmekte zorlanma durumlarının değerlendirilmesi uygun olur.

Kaynak

0-6 yaş çocuklarda her muayenede, 7-18 yaş çocuklarda ise yılda bir kez çocuk ihmali ve istismarı ile çocuğa kötü muamele olup olmadığı yönünden sorgulama, gözlem ve muayene yapılması önemlidir. Çocuğun vücudunda yaygın morluk, pişik, kesik, yanık ve benzeri izlerin bulunması ayrıca çocukta ve/veya ailesinde psikososyal gelişimin olumsuz etkilendiğine dair tavır ve davranışların tespit edilmesi durumunda aile danışmanlık hizmetine yönlendirilmeli ve gerekli durumlarda da ilgili mercilere bildirimde bulunulmalıdır.

Kaynak

Ağız diş sağlığının korunması amacıyla bebekte ilk süt dişinin çıkmasıyla birlikte başlayan diş hekimi kontrolleri, altı aylık periyodlarla tekrarlanmalıdır. Bebek ve erken çocukluk dönemi ağız ve diş sağlığı bakımı ebeveynlere öğretilmelidir. Diş çürüğü, diş eti iltihabı ve değişik anomalilere ve diş travmalarına karşı önlem almak amacıyla 6-7 yaş arası, 12-13 yaş arası ve 15-16 yaş arasındaki çocukların en az birer kez diş hekimine yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

Ağız diş sağlığının korunması amacıyla bebekte ilk süt dişinin çıkmasıyla birlikte başlayan diş hekimi kontrolleri, altı aylık periyodlarla tekrarlanmalıdır. Bebek ve erken çocukluk dönemi ağız ve diş sağlığı bakımı ebeveynlere öğretilmelidir. Diş çürüğü, diş eti iltihabı ve değişik anomalilere ve diş travmalarına karşı önlem almak amacıyla 6-7 yaş arası, 12-13 yaş arası ve 15-16 yaş arasındaki çocukların en az birer kez diş hekimine yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

Ağız diş sağlığının korunması amacıyla bebekte ilk süt dişinin çıkmasıyla birlikte başlayan diş hekimi kontrolleri, altı aylık periyodlarla tekrarlanmalıdır. Bebek ve erken çocukluk dönemi ağız ve diş sağlığı bakımı ebeveynlere öğretilmelidir. Diş çürüğü, diş eti iltihabı ve değişik anomalilere ve diş travmalarına karşı önlem almak amacıyla 6-7 yaş arası, 12-13 yaş arası ve 15-16 yaş arasındaki çocukların en az birer kez diş hekimine yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

USPSTF birinci basamakta diş çıkarmalarını takiben tüm infant ve çocukların primer dişlerine topikal florid uygulanmasını önermektedir. USPSTF birinci basamak klinisyenlerine içme suyunda flor eksikliği bulunan bölgelerdeki çocuklar için 6. aydan başlayarak oral florid desteği verilmesini önermektedir.

USPSTF birinci basamak klinisyenlerinin primer dişlenme döneminden başlayarak tüm infant ve çocukların süt dişlerine florürlü vernik uygulamalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, deri kanseri riskini azaltmak için 6 ay – 24 yaş arası açık tenli bireylerin ultraviyole(UV) radyasyon maruziyetini asgaride tutmak için çocuklara, adölesanlara, genç erişkinlere ve küçük çocukların ebeveynlerine danışmanlık verilmesini önermektedir.

Kaynak

Hipertansiyon tanısının erken tespiti ve kardiyovasküler olayların önlenmesi amacıyla herhangi bir sebeple muayeneye gelen 3-18 yaş arasındaki bütün çocuklarda yılda en az bir kez arteriyel tansiyon ölçümü yapılmalıdır.

Kaynak

0-1 yaş arası bebek, 1-5 yaş arası okul öncesi, 6-18 yaş arası okul dönemi olmak üzere her dönemde en az bir kez sağlıklı diyet konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.

Kaynak

 6-18 yaş arası okul döneminde obezitenin önlenmesi amacıyla yılda bir kez ağırlık, boy, beden kitle indeksi (BKI) ölçümlerinin yapılması, bu ölçümler sonrasında gerekli görülen durumlarda sağlıklı beslenme, psikososyal destek (davranış tedavisi) ve fiziksel aktivite danışmanlığı almak üzere yönlendirilmesi önemlidir. Normal çocuk sağlığı izleminde obez ya da fazla kilolu olduğu belirlenen çocukların 3 ile 6 ayda bir izlenmesi gerekmektedir.

 Fazla tartılı ve obez tanısı alan her çocuğa tanı anında açlık kan şekeri, kan lipid profili, ALT, AST değerleri bakılmalıdır. Açlık kan şekeri (AKŞ) ve kan lipid profili için kan örneği 8 saatlik açlık sonrası alınmalıdır. Açlık kan şekeri ≥ 100 mg/dl, kan lipitleri ve ALT, AST değerleri yüksek olan çocuklar bir üst merkeze sevk edilmelidir. Çocuk ve adolesanlarda kabul edilebilir total kolesterol değeri < 170 mg/dl dir. 170-199 mg/dl arası sınırda yüksek, 200 mg/dl ve üzeri ise yüksek olarak kabul edilir. Bu sınırlar LDL-kolesterol için sırası ile 110 mg/dl, 110-129 mg/dl ve > 130 mg/dl’dir. ALT ve AST düzeyinin, çalışılan laboratuvarın verdiği sınır değerlerin üzerinde olması veya kontrollerinde artma eğiliminde olması sevk endikasyonudur.

 Fazla kilolu ve obeziteye eşlik eden aşağıdaki bulguların varlığında vakanın ikinci basamak sağlık kuruluşuna ayrıntılı değerlendirilmek üzere sevk edilmesi önemlidir:

• Ailenin boy potansiyeline göre kısa boy/yetersiz büyüme,
• Dismorfizm,
• Gelişme basamaklarında gecikme, öğrenme güçlüğü,
• Hipertansiyon,
• Uyku apnesi semptomları,
• Akantozis nigrikans,
• Polikistik over hastalığı belirtileri (kıllanma artışı, adet düzensizliği),
• Psikolojik morbiditeler (anksiyete, okula gitmek istememe, sosyal izolasyon),
• Laboratuvar testlerinde bozukluk: Bozulmuş açlık glukozu, dislipidemi, karaciğer fonksiyonlarında bozulma,
• BKİ ≥ 99 persentil olması.

Kaynak

USPSTF, kilo durumunda iyileşmeyi desteklemek için 6 yaş ve üzeri çocuk ve adölesanlara kapsamlı, yoğun davranışsal girişimler önerilmesini ya da yönlendirilmesini önermektedir.

Kaynak

13-18 yaş grubu çocuklara her klinik karşılaşmada, tütün ve diğer bağımlılık yapıcı madde kullanım durumu sorgulanarak bilgilendirme yapılmalı ve kullanımın olması halinde bağımlılık düzeyine göre tedavi algoritmaları doğrultusunda müdahale edilmeli ya da ilgili merkezlere yönlendirme yapılmalı.

• Yılda en az bir kez olacak şekilde klinik karşılaşmada 18 yaş altı çocuğu olan tüm ailelere çocuklarının tütün ve diğer bağımlılık yapıcı maddelerden korunmasına yönelik dikkat etmeleri gereken hususlar konusunda bilgi verilerek ailede farkındalık oluşması sağlanmalı.
• 0-5 yaş grubu çocuklarda izlem periyotları sırasında, 6-18 yaş grubunda ise yılda en az bir kez olmak üzere her klinik karşılaşmada tütün dumanından pasif etkilenim durumu sorgulanmalı, pasif etkilenimin sağlığa zararları ve olası etkileri konusunda aileler ve çocuklar bilgilendirilmelidir.

Kaynak

USPSTF, okul çağındaki çocuklara ve adölesanlara tütün bağımlığından korunmaları için kısa danışmanlık ya da eğitim vermeyi içeren girişimlerin sağlanması önermektedir.

Kaynak

USPSTF 12-18 yaş arası adölesanların majör depresif bozukluk için taranmalarını önermektedir. Tarama doğru tanı, etkin tedavi ve uygun takip için elverişli sistemlerle sağlanmalıdır.

Kaynak

18 yaşın altındaki kişilerde ailenin talebi üzerine gerekli bilgilendirme yapılarak ve onayları alınarak hepatit B, hepatit C, HIV’in erken tespitine yönelik testler yapılmalıdır.

Kaynak

40 yaş altı bireylerde ailesinde erken yaşta aterosklerotik hastalık öyküsü varsa, 40 yaş üstü bireylerde ise başvuru sebebinden bağımsız olarak bir kez kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapılarak, risk saptanan gruplarda gerekli yaşam tarzı değişiklikleri ve önerilen izlemlerin yapıldıktan sonra ilgili uzmanlık dalına yönlendirilmelidir.

Kaynak

40 yaş altı bireylerde ailesinde erken yaşta aterosklerotik hastalık öyküsü varsa, 40 yaş üstü bireylerde ise başvuru sebebinden bağımsız olarak bir kez kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapılarak, risk saptanan gruplarda gerekli yaşam tarzı değişiklikleri ve önerilen izlemlerin yapıldıktan sonra ilgili uzmanlık dalına yönlendirilmelidir.

Kaynak

USPSTF, kilolu ya da obez olan ve ek kardiyovasküler hastalık risk faktörleri bulunan erişkinlere kardiyovasküler hastalıktan korunma için sağlıklı diyet ve fizik aktiviteyi destekleyici yoğun davranışçı danışmanlık girişimlerinde bulunulmasını ya da yönlendirilmesini önermektedir.

Kaynak

18 yaş ve üzeri grupta tütün ürünü kullanım ve tütün dumanından pasif etkilenim durumu sorgulanmalı,

• Tütün ürünü kullanan veya pasif etkilenime maruz kalan kişi; tütün ürünü kullanımı ve pasif etkilenimin sağlığa zararları ve olası etkileri konusunda bilgilendirilmeli ve kullanımının olması halinde bağımlılık düzeyine göre tedavi algoritmaları doğrultusunda müdahale edilmeli veya ilgili merkezlere yönlendirme yapılmalıdır. Gebelere tütün ürünü kullanımı ve pasif etkilenimin bebek ve anne sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri konusunda bilgi verilmelidir.

Kaynak

USPSTF klinisyenlerin tüm erişkinlerin tütün kullanım durumlarını sorgulamalarını, tütünü bırakma konusunda öneride bulunmalarını ve tütünü bırakmaları için davranışçı müdahaleler ile U.S. Gıda ve İlaç Dairesince onaylanmış farmakoterapi sağlamalarını önermektedir.

Kaynak

45-65 yaş grubu erkeklerde kardiyovasküler olaylardan (miyokard enfarktüsü v.b.) korunmada çoğul risk faktörleri gözetilerek (kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, renal yetmezlik, trombositopeni, eş zamanlı antikoagulan tedavi) ve gastrointestinal yan etkiler dikkate alınarak günlük 81 mg aspirin kullanımı önerilmelidir.

Kaynak

65-80 yaş arası yetişkinlerde kardiyovasküler olayların önlenmesi amacıyla çoğul risk faktörleri (kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, renal yetmezlik, trombositopeni, eş zamanlı antikoagulan tedavi) gözetilerek ve gastrointestinal yan etkiler dikkate alınarak günlük 81 mg aspirin kullanımı önerilmesi uygundur. Ancak 80 yaşından büyük yetişkinlerde aspirin koruyuculuğu için yeterli delil olmadığı tespit edilmiştir.

Kaynak

USPSTF, artmış kanama riski altında olmayan, 10 yılda fazla yaşam beklentisi olan ve en az 10 yıl boyunca düşük doz aspirin kullanmak isteyen, 10 yıllık kardiyovasküler riski %10 ve daha yüksek olan 50-59 yaş arası erişkinlere kardiyovasküler hastalıktan ve kolorektal kanserden primer korunmaları için düşük doz aspirin başlanmasını önermektedir.

Kaynak

55-65 yaş grubu kadınlarda iskemik inmenin önlenmesi amacıyla çoğul risk faktörleri gözetilerek (kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, renal yetmezlik, trombositopeni, eş zamanlı antikoagulan tedavi) ve gastrointestinal yan etkiler dikkate alınarak günlük 81 mg aspirin kullanımı önerilmelidir.

Kaynak

65-80 yaş grubu kadınlarda iskemik inmenin önlenmesi amacıyla çoğul risk faktörleri (kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, renal yetmezlik, trombositopeni, eş zamanlı antikoagulan tedavi) gözetilerek ve gastrointestinal yan etkiler dikkate alınarak günlük 81 mg aspirin kullanımı önerilmesi uygundur.

Kaynak

18 yaşından büyük yetişkinlerde başvuru sebebinden bağımsız olarak hipertansiyon tanısının erken tespiti ve kardiyovasküler olayların önlenmesi amaçlı yılda en az bir kez arteriyel tansiyon ölçülmelidir.

Kaynak

USPSTF, 18 yaş ve üzeri erişkinlerin yüksek kan basıncı için taranmalarını önermektedir. USPSTF, tedaviye başlamadan önce tanın doğrulanması için ölçümlerin klinik ortamın dışında yapılmasını önermektedir.

Kaynak

Hiperlipidemi, kardiyovasküler olay, diabetes mellitus ve komplikasyonlarının gerek erken tanısı gerekse yan etkilerinin önlenmesi amacıyla 18 yasından büyük olup risk faktörlerinden en az birini taşıyanlarda ve 35 yaşından büyük bütün kişilerde beş yılda bir serum lipit profili taramasının yapılması (en az 12 saat açlıktan sonra) önemlidir.

Kaynak

Hiperlipidemi, kardiyovasküler olay, diabetes mellitus ve komplikasyonlarının gerek erken tanısı gerekse yan etkilerinin önlenmesi amacıyla 18 yasından büyük olup risk faktörlerinden en az birini taşıyanlarda ve 35 yaşından büyük bütün kişilerde beş yılda bir serum lipit profili taramasının yapılması (en az 12 saat açlıktan sonra) önemlidir.

Kaynak

USPSTF takip eden tüm kriterleri karşılayan - 1) 40-75 yaş arası olan 2) 1 ya da daha fazla KVH risk öyküsü (ör. dislipidemi, diyabet, hipertansiyon, ya da sigara içiciliği) bulunan ve 3) hesaplanmış 10 yıllık kardiyovasküler olay riski %10 ya da daha yüksek olan - ve bilinen kardiyovasküler hastalık(KVH)(ör. semptomatik koroner arter hastalığı ya da iskemik inme) öyküsü bulunmayan erişkinlerin kardiyovasküler olaylardan ve mortaliteden korunmaları için düşük-orta doz statin kullanmalarını önermektedir. Dislipideminin tespiti ve 10 yıllık kardiyovasküler olay riskinin hesaplanması 40-75 yaş arası erişkinlere kapsamlı lipid taraması yapılmasını gerektirmektedir.

Kaynak

45 yaşın üzerinde herkese ve ayrıca aşağıdaki risk faktörlerini barındıran kişilere diabetes mellitus taraması önerilir:

• BMI ≥ 25kg/m² (bel çevresi kadında > 88 cm, erkekte > 102 cm)
• Fiziksel inaktivite
• Birinci derece yakınında DM öyküsü
• 4.1 kg’ın üstünde bebek doğurma öyküsü
• Gestasyonel DM öyküsü
• Hipertansiyon (KB > 140/90 veya HT için tedavi alan),
• HDL < 35 mg/dl veya TG > 250 mg/dl
• Polikistik over öyküsü
• Daha önce bozulmuş glukoz toleransı veya bozulmuş açlık glukozu öyküsü
• Kardiyovasküler hastalık
• İnsülin rezistansı ile ilgili klinik durumları olan (örn:akantosis nigrikans) kişiler

Tarama için açlık plazma glukozu, HbA1c veya OGTT kullanılabilir. Test normal ise üç yılda bir tekrar edilmelidir.Diabetes Mellitus tanısı alan bireylerde;

• Tip 1 DM’lilerin tanıdan beş yıl sonra, Tip 2 DM’lilerin ise tanı anında yıllık albumin ekskresyonu, GFR ve serum kreatini bakılması için yönlendirilmesi,
• 10 yaşın üstündeki çocuk ve erişkin Tip 1 DM’li hastaların tanı anından beş yıl sonra Tip 2 DM’lilerin ise tanı anında yıllık göz taraması için yönlendirilmesi, (oftalmolog 1-2 göz dibi incelemesini normal saptarsa tarama sıklığı 2-3 yılda bire indirilebilir.)
• Yıllık lipid profili bakılması, düşük riskli lipid değeri olanlarda ( TG < 150, HDL > 50, LDL < 150) taramanın iki yılda bire düşürülmesi, ( hedef LDL, koroner arter hastalığı olanlarda 70 mg/dl, olmayanlarda 100 mg/ dl’dir. Eğer statinin maksimum dozuna rağmen LDL hedefte değilse, başlangıçtan itibaren yüzde 30-40 lık düşüş yeterlidir.)
• Kan basıncı hedefinin sistolik 140 mm Hg, diastolik 80 mm Hg’nın altında tutulması,
• Gebelerde kan basıncı hedefinin 110-129 / 65-79 mm Hg olması,
• Daha önceden bilinen Diabetes Mellitusu olan ve gebe kalmayı planlayan bireylerde gebelik öncesi, ilk trimesterde, gebelik boyunca ve postpartum birinci yıla kadar yakın takip edilmesi,
• Yıllık influenza aşısı ve bir kez pnömokok aşısı önerilmesi, 64 yaşın üzerinde olanlarda, pnömokok aşısının üstünden beş yıl geçtiyse bir doz daha önerilmesi,
• 19-59 yaş grubuna hepatit B aşısı yapılması,
• 10 yıllık Framingham risk skoru yüzde 10’un üzerinde olan Tip 1 DM ve Tip 2 DM’li hastalara 72- 162 mg/ gün dozda aspirin verilmesi önemlidir. (Bu hasta grubu genellikle ek risk faktörü olan 50 yaş üstü erkekler ve 60 yaş üstü kadınları temsil eder)

Kaynak

45 yaşın üzerinde herkese ve ayrıca aşağıdaki risk faktörlerini barındıran kişilere diabetes mellitus taraması önerilir:

• BMI ≥ 25kg/m² (bel çevresi kadında > 88 cm, erkekte > 102 cm)
• Fiziksel inaktivite
• Birinci derece yakınında DM öyküsü
• 4.1 kg’ın üstünde bebek doğurma öyküsü
• Gestasyonel DM öyküsü
• Hipertansiyon (KB > 140/90 veya HT için tedavi alan),
• HDL < 35 mg/dl veya TG > 250 mg/dl
• Polikistik over öyküsü
• Daha önce bozulmuş glukoz toleransı veya bozulmuş açlık glukozu öyküsü
• Kardiyovasküler hastalık
• İnsülin rezistansı ile ilgili klinik durumları olan (örn:akantosis nigrikans) kişiler

Tarama için açlık plazma glukozu, HbA1c veya OGTT kullanılabilir. Test normal ise üç yılda bir tekrar edilmelidir.Diabetes Mellitus tanısı alan bireylerde;

• Tip 1 DM’lilerin tanıdan beş yıl sonra, Tip 2 DM’lilerin ise tanı anında yıllık albumin ekskresyonu, GFR ve serum kreatini bakılması için yönlendirilmesi,
• 10 yaşın üstündeki çocuk ve erişkin Tip 1 DM’li hastaların tanı anından beş yıl sonra Tip 2 DM’lilerin ise tanı anında yıllık göz taraması için yönlendirilmesi, (oftalmolog 1-2 göz dibi incelemesini normal saptarsa tarama sıklığı 2-3 yılda bire indirilebilir.)
• Yıllık lipid profili bakılması, düşük riskli lipid değeri olanlarda ( TG < 150, HDL > 50, LDL < 150) taramanın iki yılda bire düşürülmesi, ( hedef LDL, koroner arter hastalığı olanlarda 70 mg/dl, olmayanlarda 100 mg/ dl’dir. Eğer statinin maksimum dozuna rağmen LDL hedefte değilse, başlangıçtan itibaren yüzde 30-40 lık düşüş yeterlidir.)
• Kan basıncı hedefinin sistolik 140 mm Hg, diastolik 80 mm Hg’nın altında tutulması,
• Gebelerde kan basıncı hedefinin 110-129 / 65-79 mm Hg olması,
• Daha önceden bilinen Diabetes Mellitusu olan ve gebe kalmayı planlayan bireylerde gebelik öncesi, ilk trimesterde, gebelik boyunca ve postpartum birinci yıla kadar yakın takip edilmesi,
• Yıllık influenza aşısı ve bir kez pnömokok aşısı önerilmesi, 64 yaşın üzerinde olanlarda, pnömokok aşısının üstünden beş yıl geçtiyse bir doz daha önerilmesi,
• 19-59 yaş grubuna hepatit B aşısı yapılması,
• 10 yıllık Framingham risk skoru yüzde 10’un üzerinde olan Tip 1 DM ve Tip 2 DM’li hastalara 72- 162 mg/ gün dozda aspirin verilmesi önemlidir. (Bu hasta grubu genellikle ek risk faktörü olan 50 yaş üstü erkekler ve 60 yaş üstü kadınları temsil eder)

Kaynak

USPSTF, 40-70 yaş arası fazla kilolu ya da obez erişkinlerin kardiyovasküler risk değerlendirmesinin bir parçası olarak anormal kan şekeri için taranmasını önermektedir. Klinisyenler anarmal kan şekeri olan hastalara sağlıklı bir diyetin ve fiziksel aktivitenin desteklenmesi için yoğun davranışçı danışmanlık girişimleri sağlamalı ya da yönlendirmelidirler.

Kaynak

Tiroid fonksiyon anomalilerinin erken tanısı amacıyla ailesinde tiroid hastalığı öyküsü bulunanlara ilk muayenede olmak üzere ve 35 yaşın üzerindeki tüm erişkinlere beş yılda bir Tiroid Fonksiyon Testlerinin (TSH) yapılması önerilir.

Kaynak

Tiroid fonksiyon anomalilerinin erken tanısı amacıyla ailesinde tiroid hastalığı öyküsü bulunanlara ilk muayenede olmak üzere ve 35 yaşın üzerindeki tüm erişkinlere beş yılda bir Tiroid Fonksiyon Testlerinin (TSH) yapılması önerilir.

Kaynak

18-65 yaş grubu yetişkinlerde obezitenin önlenmesi ve metabolik sendromun değerlendirilmesi amacıyla yılda bir kez ağırlık, boy, beden kitle indeksi (BKİ) ve bel çevresi ölçümleri (bel çevresi kadınlarda ≥ 88 cm, erkeklerde ≥ 102 cm olması android obeziteyi yansıtır. Android obezite kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörüdür. Bel çevresi değerlerinin kadınlarda < 80 cm, erkeklerde < 94 cm olması hastalık riskinin en aza indirilmesi için önerilmektedir.) ile birlikte;

Laboratuvar:
• Glukoz ölçümü (plazma glukozu)
• Total kolesterol, HDL, LDL kolesterol ve Trigliserid ALT ve Kreatinin ölçümü
• TSH ölçümü ve gerekirse eşlik eden hastalıklar için ileri tetkik istenmesi önemlidir.

Bu ölçümler sonrasında kişi, gerekli görülen durumlarda sağlıklı beslenme, psikososyal destek (davranış tedavisi) ve fiziksel aktivite danışmanlığı almak üzere yönlendirilir.zlem Hastanın yaşam biçimi değişikliklerinin değerlendirilmesi için birinci ayda kontrole gelmesi önerilir. Hastanın bu süre içinde başarılı olduğu yönleri saptanır. Odaklanması gereken noktanın erken devrede kilo vermek değil, sağlıklı yaşam biçiminin sürdürülmesi olduğu vurgulanmalıdır.

İlk yıl bir ayda bir, sonraki yıllarda altı ayda bir takip yapılmalıdır. Takipler genel muayene şeklinde olmalı, ilk kontrolde normal olmayan laboratuvar tetkikleri tekrarlanarak değerlendirilmelidir. Aile hekimi tarafından değerlendirilen obez hastalardan aşağıdaki özelliklere sahip olanlar ileri değerlendirme ve tedavi için endokrinoloji/dahiliye, psikiyatri, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı ile diyetisyen olan bir merkeze sevk edilir:

• Yüksek risk grubunda olanlar: Kardiyovasküler hastalıklar, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, periferik damar hastalığı, serebrovasküler hastalıklar, Tip 2 DM, uyku apnesi,
• Hastalıklara ve genetik sendromlara bağlı obezitesi olduğu düşünülenler,
• Multiple risk faktörü taşıyanlar,
• Morbid obezler,
• OSAS (Obstrüktif Uyku Apne Sendromu) olanlar,
• Yaşam tarzı değişikliklerine uyum gösteremeyenler.

Kaynak

USPSTF, klinisyenlerin vücut kitle indeksi 30 veya daha yukarıda olan erişkinlere yoğun, çok-bileşenli davranışçı müdahalelerde bulunmalarını ya da yönlendirmelerini önermektedir.

Kaynak

Tüberküloz açısından riskli gruba giren kişiler (tüberküloz hastası temaslıları, tutuklu ve hükümlüler, HIV enfeksiyonu olanlar, bağışıklığı baskılayan tedavi alanlar, silikozis, diabetes mellitus, kronik böbrek yetmezliği, lösemi, lenfoma kanseri olanlar, düşük vücut ağırlıklı kişiler (ideal vücut ağırlığından yüzde 10 daha az kilo, sigara, alkol ya da ilaç bağımlılığı olanlar) tüberküloz tarama yöntemi olarak Mantoux testi (Tüberkülin deri testi) yapılmak üzere verem savaşı dispanserlerine veya başka bir sağlık kurumuna yönlendirilmelidir.

Kaynak

USPSTF artmış risk altında bulunan populasyonarın latent tüberküloz enfeksiyonu açısından taranmalarını önermektedir.

Kaynak

20 yaş üstü kadınlarda meme kanseri farkındalığını artırmak ve meme kanserinin erken tanısı amacıyla kendi kendine meme muayenesi hakkında bilgi verilmesi ve ayda bir kez uygulamasının önerilmesi, 20-40 yaş arası kadınlarda kendi kendine meme muayenesinin yanı sıra birinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü bulunan kadınlarda yılda bir, bulunmayanlarda ise iki yılda bir hekim tarafından rutin klinik muayenenin yapılması, 40-69 yaş arası bütün kadınlarda yılda bir hekim tarafından rutin klinik muayene yapılması ve iki yılda bir dijital/konvansiyonel mamografi yapılması gereklidir.

Kaynak

USPSTF, 50-74 yaş arası kadınların iki yılda bir mamografi ile taranmalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, birinci basamak klinisyenlerinin, kendisinde ya da ailesinde meme, over, tubal ya da peritoneal kanser öyküsü bulunan ya da ailesinde meme kanseri duyarlılık(BRCA 1/2) gen mutasyonu bulunan kadınların, bir kısa ailesel risk değerlendirme aracı ile değerlendirilmesini önermektedir.Risk değerlendirme aracında pozitif sonuç bulunan kadınlar genetik danışmanlık almalı ve eğer danışmanlık sonrası endike ise genetik test yapılmalıdır.

Kaynak

USPSTF, klinisyenlerin, meme kanseri riski artmış ve ilaç yan etki riski düşük olan kadınlara tamoksifen, raloksifen ya da aromataz inhibitörleri gibi risk azaltıcı ilaçları teklif etmelerini önermektedir.

Kaynak

50-70 yaş grubundaki yetişkinlerin tamamında kolorektal kanserin erken tanısı amacıyla monoklonal antikorlar kullanılarak yılda bir gaitada gizli kan testi yapılması ve her on yılda bir gaitada gizli kan testinin yanısıra kolonoskopi yapılması için yönlendirilmelidir. Birinci derece akrabalarında kolorektal kanser veya adenomatöz polip öyküsü olanlarda taramaya 40 yaşında başlaması, birinci derece akrabalarında erken yaşta kolorektal kanser ortaya çıkanlarda taramanın 40 yaşından bağımsız olarak kanserin çıkış yaşından beş yıl önce başlatılması uygun görülmüştür.

Kaynak

50-70 yaş grubundaki yetişkinlerin tamamında kolorektal kanserin erken tanısı amacıyla monoklonal antikorlar kullanılarak yılda bir gaitada gizli kan testi yapılması ve her on yılda bir gaitada gizli kan testinin yanısıra kolonoskopi yapılması için yönlendirilmelidir. Birinci derece akrabalarında kolorektal kanser veya adenomatöz polip öyküsü olanlarda taramaya 40 yaşında başlaması, birinci derece akrabalarında erken yaşta kolorektal kanser ortaya çıkanlarda taramanın 40 yaşından bağımsız olarak kanserin çıkış yaşından beş yıl önce başlatılması uygun görülmüştür.

Kaynak

USPSTF,50 yaşından başlayarak 75 yaşına kadar kolorektal kanser için tarama yapılmasını önermektedir. Tarama metotlarının riskleri ve avantajları değişkenlik gösterir.

Kaynak

USPSTF, 30 paket/yıl sigara içme öyküsü bulunan ve halen sigara içen ya da son 15 yıl içinde bırakmış 55-80 yaş arası erişkinlerin düşük doz bilgisayarlı tomografi ile akciğer kanseri için senelik taranmalarını önermektedir. Kişinin sigarayı bırakmasından sonra 15 sene geçmişse ya da yaşam beklentisini ya da küratif akciğer cerrahisi için istekliliğini veya yeterliğini oldukça sınırlayan bir sağlık problemi meydana gelmişse tarama sonlandırılmalıdır.

Kaynak

30-65 yaş arası kadınlarda serviks kanseri ve prekanseröz lezyonları önleme ve erken tanı amaçlı her beş yılda bir Papanicolau testi (PAP Smear testi) veya Human Papilloma Virüs testi (HPV testi) yapılmalıdır.

Kaynak

USPSTF, 21-29 yaş arası kadınların 3 yılda bir kez sadece servikal sitoloji ile serviks kanseri için taranmalarını önermektedir. 30-65 yaş arası kadınlar için 3 yılda bir kez sadece servikal sitoloji ya da her 5 yılda bir kez sadece yüksek riskli human papillomavirüs(hrPV) testi , ya da her 5 yılda bir kez sitoloji ile birlikte hrHPV testi(cotesting) önerilmektedir.

Bu öneri HPV aşılanması durumuna ya da cinsellik anamnezine bakılmaksızın serviksi bulunan tüm bireylere uygulanır. Bu öneri servikal kanser ya da yüksek dereceli servikal prekanseröz lezyon tanısı bulunan bireylere uygulanmaz. Bu öneri ayrıca bağışıklık sistemi baskılanmış(ör.HİV ile yaşayan kadınlar) ya da intrauterin dietilstilbestrole maruz kalmış bireylere de uygulanmaz.

Kaynak

Ailesinde prostat kanseri hikayesi olan 40 yaşından büyük erkekler ve aile hikayesi olmayan 50 yaşından büyük erkeklerde erken tanı ve önleme amaçlı hastanın bilgilendirilmesi ve bir üroloji uzmanına yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

Ailesinde prostat kanseri hikayesi olan 40 yaşından büyük erkekler ve aile hikayesi olmayan 50 yaşından büyük erkeklerde erken tanı ve önleme amaçlı hastanın bilgilendirilmesi ve bir üroloji uzmanına yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

18 yaşın üzerinde ve cinsel aktif kişilerde kişiden talep gelmesi durumunda veya risk faktörlerinin varlığında gerekli bilgilendirme yapılıp kişinin onayı alınarak;

• Hepatit B, hepatit C, HIV için tarama yapılması,
• Hepatit B, hepatit C, HIV pozitif çıkan kişilerde özellikle uyuşturucu madde kullanımının sorgulanması, danışmanlık hizmeti verilerek ilgili merkezlere yönlendirilmelerinin sağlanması,
• Gonore ve klamidyanın erken tespitine yönelik testlerin yapılması amacıyla ilgili uzmanlık alanına yönlendirilmesi önemlidir.

Kaynak

USPSTF cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için artmış risk altında bulunan cinsel aktif tüm adölesan ve erişkinler için yoğun davranışçı danışmanlık önermektedir.

Kaynak

USPSTF, enfeksiyon riski yüksek bireylerde Hepatit B virüs enfeksiyonu için tarama yapılmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, enfeksiyon için yüksek risk altındaki kişilerin Hepatit C virüs(HCV) infeksiyonu için taranmalarını önermektedir. USPSTF ayrıca 1945 ile 1965 yılları arasında doğmuş erişkinlerin HCV enfeksiyonu için bir defalık taranmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, klinisyenlerin 15-65 yaşları arasındaki adölesanları ve erişkinleri HIV enfeksiyonu için taramalarını önermektedir. Artmış risk altındaki daha genç adelösanlar ve daha yaşlı erişkinler de ayrıca taranmalıdır.

Kaynak

USPSTF, klinisyenlerin 15-65 yaşları arasındaki adölesanları ve erişkinleri HIV enfeksiyonu için taramalarını önermektedir. Artmış risk altındaki daha genç adelösanlar ve daha yaşlı erişkinler de ayrıca taranmalıdır.

Kaynak

USPSTF, klinisyenlerin 15-65 yaşları arasındaki adölesanları ve erişkinleri HIV enfeksiyonu için taramalarını önermektedir. Artmış risk altındaki daha genç adelösanlar ve daha yaşlı erişkinler de ayrıca taranmalıdır.

Kaynak

USPSTF enfeksiyon için artmış risk altında bulunan kişilerin sifiliz enfeksiyonu için taranmalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, seksüel olarak aktif olan 24 yaş ve daha genç kadınlar ile artmış enfeksiyon riski bulunan 24 yaş üzeri kadınların klamidya için taranmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, seksüel olarak aktif olan 24 yaş ve daha genç kadınlar ile artmış enfeksiyon riski bulunan 24 yaş üzeri kadınların klamidya için taranmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, seksüel olarak aktif olan 24 yaş ve daha genç kadınlar ile artmış enfeksiyon riski bulunan 24 yaş üzeri kadınların gonore için taranmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, seksüel olarak aktif olan 24 yaş ve daha genç kadınlar ile artmış enfeksiyon riski bulunan 24 yaş üzeri kadınların gonore için taranmasını önermektedir.

Kaynak

Bütün yaş gruplarında kemik sağlığının korunması amacıyla sigara kullanımının ve aşırı alkol alımının önlenmesi, diyetle yaşa göre yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alınmasının sağlanması, yeterli güneş ışığına maruz kalma hakkında ve günlük fiziksel egzersizler (tempolu yürüme, hafif koşu gibi yük bindirici ve kas güçlendirici egzersizler) hakkında bilgilendirme yapılması, ev, iş ve trafik kazalarından, özellikle 65 yaş ve üzerinde düşme ve çarpmalardan korunma yolları hakkında bilgi verilmesi önerilir.

Kaynak

65 yaş altında olup aşağıdaki risk faktörlerini barındıran erişkinlerde en az bir kez biyokimyasal testlerin yapılmasının sağlanması (iyonize kalsiyum, tam kan sayımı, kreatinin, alkalen fosfataz, TSH, 25-hidroksivitamin D3 ölçümleri), risk faktörlerine ve kemik kırığı varlığına göre fizik tedavi ve rehabilitasyon, endokrinoloji ve/veya ortopedi uzmanlarına yönlendirilmesi önemlidir.

• 50 yaşından önce kırık geçirmiş olmak veya ailede kalça kırığı öyküsü
• En az üç ay süreyle 7,5 mg/gün steroid kullanımı,
• Hipogonadizm,
• 45 yaş altında menapoz
• Malabsorbsiyon sendromu
• Primer hiperparatiroidizm
• Hızlı kemik kaybıyla seyreden diğer hastalıklar
• Düşük vücut kütle indeksi

Kaynak

USPSTF , artmış osteoporoz riski - formal bir klinik risk değerlendirme aracı ile belirlenmiş- bulunan 65 yaşından daha genç postmenopozal kadınların osteoporotik kırıklardan korunmaları için kemik ölçümü testi ile osteoporoz için taranmalarını önermektedir.

Kaynak

15-49 yaş arası gebe ve anne adaylarında diş eti hastalıkları, diş çürüğü ve oral lezyonların önlenmesi amacıyla ağız ve diş muayenesinin yapılması ve gebelerde ağız diş sağlığıyla ilgili gebe eğitimi önerilir. Ayrıca ağız ve diş sağlığı problemi olan gebelerin düşük, erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme riski de dikkate alınarak uygun trimesterde (2. trimester) tedaviye yönlendirilmesi uygundur.

Kaynak

Tüm gebelerde, anne ve bebeğin sağlığını korumaya yönelik olarak;

• “Doğum Öncesi Bakım İzlem Protokolü” kullanılarak izlemlerin yapılması,
• Rh uyuşmazlığının önlenmesi amaçlı bilgilendirme yapılarak kan grubu tayininin yapılması,
• Demir eksikliğinin taranması amacıyla hemoglobin, demir bağlama parametrelerinin kontrol edilmesi,
• Kan ve doğum yolu ile bulaşan hastalıkların önlenmesi amacıyla kişi bilgilendirilerek hepatit B testinin yaptırılması ve sonuca göre hastaların enfeksiyon hastalıkları uzmanına yönlendirilmesi önemlidir.

Kaynak

USPSTF gebelik bakımı ile ilişkili ilk muayeneleri sırasında tüm gebe kadınlara Rh(D) kan tipi ve antikor testi yapılamasını şiddetle önermektedir.

Kaynak

USPSTF biyolojik babanın Rh(D) negatif olduğu bilinmedikçe ,24-28. gebelik haftasındaki tüm sensitize olmamış Rh(D) negatif kadınlara tekrar Rh(D) antikor testi yapılmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, gebe kadınların ilk prenatal muayenede Hepatit B virus(HBV)enfeksiyonu için taranmalarını önermektedir.

Kaynak

USPFTF, klinisyenlerin doğum eylemi ile gelen test edilmemiş ve HIV durumu bilinmeyenler de dahil olmak üzere tüm gebe kadınları HIV için taramalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF tüm gebe kadınların sifiliz enfeksiyonu için erken taranmalarını önermektedir.

Kaynak

Daha önceden bilinen diabetes mellitusu olan ve gebe kalmayı planlayan bireyler gebelik öncesi, ilk trimesterde, gebelik boyunca ve postpartum birinci yıla kadar yakından takip edilmelidir.

Kaynak

USPSTF, asemptomatik gebelerin 24. gebelik haftasından sonra gestasyonel diyabet için taranmasını önermektedir.

Kaynak

USPSTF, gebelerin asemptomatik bakteriüri için idrar kültürü ile taranmalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF klinisyenlerin tüm gebe kadınların tütün kullanım durumlarını sorgulamalarını, tütünü bırakma konusunda öneride bulunmalarını ve tütünü bırakmaları için davranışçı müdahaleler sağlamalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF gebelik boyunca kan basıncı ölçümleri ile gebe kadınların preeklampsi için taranmalarını önermektedir.

Kaynak

USPSTF preeklampsi için yüksek risk altında bulunan kadınların gebeliklerinin 12. haftasından sonra koruyucu ilaç olarak düşük doz aspirin(81mg/gün) kullanmalarını önermektedir.

Kaynak

Gebelik planlanmış ise gebelik öncesi üç ay ve gebelikteki ilk trimesterde kişinin günlük 400-800μg folik asit kullanması önerilir.

Kaynak

USPSTF, gebelik planlayan ya da gebelik kapasitesi olan tüm kadınlara 0.4-0.8 mg folik asit içeren günlük destek almalarını önermektedir.

Kaynak

Özellikle orak hücreli aneminin ve talaseminin sık görüldüğü Konya, Karaman, Burdur, Isparta, İzmir, Denizli, Manisa, İstanbul, Bursa, Çanakkale, Kütahya, Gaziantep, Kahramanmaraş, Antalya, İçel, Hatay, Ankara, Tekirdağ, Edirne, Diyarbakır, Bilecik, Kırklareli, Kayseri, Sakarya, Kocaeli, Şanlıurfa, Eskişehir, Batman, Düzce, Adana, Aydın, Muğla, Erzurum, Afyon, Kilis, Mardin, Osmaniye, Siirt, Şırnak, Uşak ve Yalova illerinde yaşayanlar başta olmak üzere çocuk sahibi olmak isteyen tüm çiftlere orak hücreli anemi ve talasemi sorgulaması yapılmalı, her ikisi de taşıyıcı olan çiftler yakın takip edilerek gebelik oluşumundan itibaren prenatal tanı için ileri merkezlere sevk edilmelidir.

Kaynak

• 18 yaş ve üzeri bireylerde alkol kullanım durumu sorgulanmalı,
• Özellikle alkol kullanımına bağlı fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan sorun yaşadığı düşünülen bireylere; alkol kullanımın zararları ve kullanıma devam etmesi halinde karşılaşabileceği muhtemel sağlık riskleri hakkında bilgi verilmeli ve tedavi olmaları için ilgili merkezlere yönlendirilmeli,
• 15-49 yaş grubu doğurganlık çağındaki kadınlara alkolün gebeliğe, emzirmeye ve kadın sağlığı üzerine olan olumsuz etkileri konusunda bilgi verilmeli, kullananlar karşılaşabilecekleri muhtemel sağlık riskleri hakkında bilgilendirilmeli ve tedavi olmaları için ilgili merkezlere yönlendirilmelidir.
Kaynak

• 18 yaş ve üzeri bireylerde alkol kullanım durumu sorgulanmalı,
• Özellikle alkol kullanımına bağlı fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan sorun yaşadığı düşünülen bireylere; alkol kullanımın zararları ve kullanıma devam etmesi halinde karşılaşabileceği muhtemel sağlık riskleri hakkında bilgi verilmeli ve tedavi olmaları için ilgili merkezlere yönlendirilmeli,
• 15-49 yaş grubu doğurganlık çağındaki kadınlara alkolün gebeliğe, emzirmeye ve kadın sağlığı üzerine olan olumsuz etkileri konusunda bilgi verilmeli, kullananlar karşılaşabilecekleri muhtemel sağlık riskleri hakkında bilgilendirilmeli ve tedavi olmaları için ilgili merkezlere yönlendirilmelidir.
Kaynak

USPSTF, 18 yaş ve üzeri erişkinlerin alkol kötüye kullanımı için taranmalarını ve tehlikeli alkol tüketimine tutulmuş bireylere alkol kötüye kullanımını azaltmak için kısa davranışçı danışmanlık sağlanmasını önermektedir.

Kaynak

18-65 yaş aralığındaki yetişkinlerde kişinin şikayeti veya hekimin öngörmesi durumunda “Son iki hafta içinde hemen her gün kendinizi çökkün ya da umutsuz hissettiğiniz oldu mu?” ve “Son iki haftadır ilgi kaybı ya da hayattan zevk alamama gibi yakınmalarınız oldu mu?” sorularının yöneltilerek depresyon sorgulamasının yapılması, her iki soruya da “Evet” cevabının alınması durumunda bir psikiyatri uzmanına yönlendirilmesi önerilir.

Kaynak

USPSTF, gebe ve postpartum kadınlar da dahil olmak üzere genel erişkin populasyonun depresyon için taranmasını önermektedir. Tarama doğru tanı, etkin tedavi ve uygun takibi mümün kılan elverişli sistemlerle sağlanmalıdır.

Kaynak

USPSTF, klinisyenlerin yakın partner şiddeti –aile içi şiddet gibi- için doğurganlık çağındaki kadınları taramalarını ve tarama sonucu müspet olan kadınlara müdahale edebilecek servisleri sağlamalarını ya da yönlendirmelerini önermektedir. Bu öneri şiddet belirti ya da semptomları bulunmayan kadınlar için geçerlidir.

Kaynak

Erişkinlerde aşı ile önlenebilir hastalıklardan korunma amaçlı olarak “Genişletilmiş Bağışıklama Programı” kapsamında aşı uygulamaları yapılması önemlidir. Risk gruplarına Td (primer doz 0-1-6 ay tamamlandıktan sonra 10 yılda bir rapel) , hepatit B, meningokoksik menenjit, pnömokok, mevsimsel grip, hepatit A (6 ay ara ile 2 doz), suçiçeği (1 ay ara ile 2 doz) ve KKK aşıları yapılmalıdır. Gebelere 1 ay ara ile uygulanmakta olan 2 doz Td aşısı 5 doza tamamlandığında doğurganlık çağı boyunca tetanozdan koruyacaktır.

Kaynak

• 18 yaş ve üzeri grupta uyuşturucu madde kullanım durumu sorgulanmalı ve bireylere uyuşturucu madde kullanımının zararları ve karşılaşabilecekleri sağlık riskleri hakkında bilgi verilip tedavi olmaları için motivasyonel görüşme yapılmalı ve ilgili merkezlere yönlendirilmeli,
• Uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle tedavi olmuş kişilerle yılda en az 5 (beş) kez motivasyonel görüşme yapılmalıdır.

Kaynak

USPSTF, sigara içmiş olma öyküsü olan 65-75 yaş arası erkeklerin USG ile abdominal aort anevrizması için tek seferlik taranmasını önermektedir.

Kaynak

65 yaş üstü tüm kişilerde yılda bir kez biyokimyasal testlerin yapılmasının sağlanması (iyonize kalsiyum, tam kan sayımı, kreatinin, alkalen fosfataz, TSH, 25-hidroksivitamin D ölçümleri ve vertebral kırığı olanlarda protein elektroforezi), risk faktörleri ve kemik kırığı varlığına göre ilgili uzmanlıklara yönlendirilmesi, 65 yaş üstü kadınlar ile 70 yaş üstü erkeklerde hayatlarında en az bir kez DEXA ölçümü yaptırmalarının sağlanması önerilir.

Kaynak

USPSTF 65 yaş ve üzeri kadınların osteoporotik kırıklardan korunmaları için kemik ölçümü testi ile osteoporoz için taranmalarını önermektedir.

Kaynak

65 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde hayatlarında en az bir kez “Çok yönlü Geriatrik Değerlendirme” ile [ mini mental durum değerlendirme testi, Yesavage Geriatrik Depresyon Skalası, mini nütrisyonel test, “kalk ve yürü” testi, günlük yaşam aktiviteleri testi ( Lawton Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktivitesi Skalası Testleri)] değerlendirilmesi ve mümkün ise bu değerlendirmenin her beş yılda bir tekrarlanması önerilir.

Kaynak

USPSTF, artmış düşme riski bulunan 65 yaş ve üzeri toplumda yaşayan erişkinleri düşmeden korumak için egzersiz girişimleri önermektedir.

Kaynak