ailesam.com | Çocuklarda Büyüme ve Gelişmenin İzlenmesi
Kaynak: Sağlık Bakanlığı. "Bebek ve çocuk izlem protokolleri." (Ertem IO, 2006. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Gelişimsel Pediatri)
-
1-3 Ay
Anlatım dili
- Kucaklandığında rahatlar
- Mutluluk, huzursuzluk, açlık durumunda farklı sesler çıkarır
Alıcı dil
- Sese tepki verir, dinler, bakar
Hareket
- Yüzüstü başını kaldırır
- Yüzüstü başını çevirir
- Sağ, sol kol ve bacaklarını eşit oynatır
- Ellerini çoğunlukla açık tutar
İlişki
- Karşısındakinin yüzüne bakar ve hareketlerini izler
- Karşılıklı gülümser
- Oyunlara hareketlenir, karşılık verir
-
4-5 Ay
Anlatım dili
- Gülmeye ek olarak mutluluk, heyecan, istek gibi duygularını yüz ifadesi ile gösterir
- Aa, uu sesleri çıkarır
- Kahkaha atar
Alıcı dil
- Konuşulduğunda dinler, ağıza bakar
- Konuşulduğunda seslerle karşılık verir
Hareket
- Başını dik tutar
- Yüzüstü başını 90° kaldırır
- Ellerini açık tutar
- Kollarını istediği nesneye doğru hareket ettirerek uzanır
- Ellerini birleştirir
İlişki
- Uzun süreli, anlamlı göz teması kurar
- Heyecanını, huzursuzluğunu yüz ifadesi ile belirtebilir
- Karşılıklı ilişki kurmak istediğini bakarak, gülerek, uzanarak gösterir
Oyun
- Oynandığında sesler çıkarır
- Oyuncaklara uzanır ve yakalar
- Oyuncakları ağzına götürür
-
6-7 Ay
Anlatım dili
- "Agular", sesli harfler ile sessizleri birleştirir (ga, da, bı gibi)
Hareket
- Destekle oturur
- Bacaklarına ağırlık verir, basar
- Elleriyle uzanır
- Oyuncakları ya da nesneleri tutar
İlişki
- Annesini ve yakın bakım veren kişileri tanıdığını yüzlerine bakarak, gülerek, kendi isteğiyle uzanarak belli eder
Oyun
- Ellerine bakar
- Nesneleri sallar
- Cee oyununa şaşkınlıkla tepki verir
-
8-10 Ay
Anlatım dili
- "Da-da" gibi heceleri birleştirir
- Bir şeyi istediğini heyecanlanarak, gülerek; istemediğini kendini geriye atarak, başını sallayarak anlatır
Alıcı dil
- Mama, hayır gibi sık tekrarlanan basit sözcükleri anladığını gösterir
Hareket
- Yüzüstünden sırtüstüne, sırtüstünden yüzüstüne döner
- Desteksiz oturur
- Nesneleri elden ele geçirir
- Üzüm gibi küçük taneleri yerden alır
İlişki
- Annesinden ayrıldığında tepki verebilir, kavuşunca rahatlar
- Yabancılarla endişe, sakınma, çekinme ya da korku ile yadırgayabilir (yadırgama olmasa da yabancıyı fark ettiğini gösterir)
Oyun
- Oyuncakları/nesneleri merakla araştırır
- Oyuncakları/nesneleri atar, vurur
- Oyuncakları/nesneleri arar
- Kendisi saklanır, Cee oynar
- Taklit eder (örn: el sallar)
-
11-13 Ay
Anlatım dili
- Bir anlamlı sözcük söyler
- İstediklerini eliyle işaret ederek gösterir
Alıcı dil
- Tanıdığı kişi ve nesnelerin adını, gitti, ver, gel, al gibi sözcükleri anlar
Hareket
- Elleriyle bir yere tutunup ayağa kalkar
- Tutunmadan anlık ayakta durur
- Oyuncaklara/nesnelere tutunarak adımlar(sıralar)
- Küçük cisimleri tutarken işaret parmağını “kıskaç” gibi kullanır
İlişki
- Yakınlık, mutluluk, merak, isteme, karşı gelme, öfke, korku, çekinme gibi pek çok duygusunu gösterebilir (örn: anneye sarılır, öper, oyuncağa birlikte bakar, yabancı ortamda ona tutunabilir, arkasına saklan bilir)
Oyun
- Kap-kacak vurur, doldurur, boşaltır
- Oyuncakların/nesnelerin nasıl işlediğini araştırır
Kendine bakım
- Parmaklarını kullanarak kendini besler
-
14-16 Ay
Anlatım dili
- “Anne, baba, mama”dan başka bir anlamlı sözcük söyler
- İstediklerini parmağıyla işaret ederek gösterir
Alıcı dil
- “Ayakkabılarını getir” gibi basit komutları anladığını gösterir
- “Anne nerede?” gibi basit soruları anlar
- Veda eder, el sallar
Hareket
- Yardımsız yürür
- Parmaklarını kullanarak nesneleri araştırır
İlişki
- Duygularını gösterir (örn: anneye sarılır, öper, oyuncağa birlikte bakar, yabancı ortamda eteğine tutunabilir, arkasına saklanabilir)
- Yakınlarının davranışlarını taklit eder
Oyun
- Kap-kacak vurur, doldurur, boşaltır
- Oyuncakların/nesnelerin nasıl işlediğini araştırır
Kendine bakım
- Parmaklarını kullanarak kendini besler
-
17-19 Ay
Anlatım dili
- En az 3 anlamlı sözcük kullanır
- Anlattıklarının çoğunu ailesi anlayabilir
Alıcı dil
- Tek basamaklı pek çok komutu anlar(örn: “ayakkabını getir”, “topunu al”, “suyunu iç”, “kapıyı aç” gibi)
- Anlatılan kısa bir olayı/öyküyü dinler
Hareket
- Topa tekme vurur
- Kalem/çubukla, kağıt ya da toprak üstünde çizgi çizer
- Küçük iki cismi(küpleri) üst üste koyar
İlişki
- Kişilere özgü ilişki kurar(örn: dedesi ile gezmek, annesi ile uyumak, babası ile boğuşmak ister)
Oyun
- Bebek/başkasını besleme, araba sürme, ata binme gibi en azbir duygu düşünce, konuyu aktaran hayal oyunları kurar
- Sevdiklerini oyunlara katar
Kendine bakım
- Parmaklarını kullanarak kendini besler
-
20-24 Ay
Anlatım dili
- Altı anlamlı sözcüğü vardır
- “Su ver” gibi iki sözcüklü cümle kurar
- Söz ve işaret kullanarak istediklerinin çoğunu ailesine anlatır
- Yabancılar söylediklerinin bir kısmını anlar
Alıcı dil
- “Anne evde mi?” gibi basit sorulara yanıt verir
Hareket
- Merdivenlerden tutunarak çıkar
- Kalemi ucundan tutar
İlişki
- Kişilere özgü ilişki kurar(örn: dedesi ile gezmek, annesi ile uyumak, babası ile boğuşmak ister)
Oyun
- Bebek/başkasını besleme, araba sürme, ata binme gibi en azbir duygu düşünce, konuyu aktaran hayal oyunları kurar
- Sevdiklerini oyunlara katar
Kendine bakım
- Tabak, çatal, kaşık, bardak kullanır
- Yelek/hırka/ceketini yardımsız çıkarabilir
-
25-36 Ay
Anlatım dili
- Çoğullu, özneli, üç-dört sözcüklü cümle kurar
- Söylediklerinin çoğu anlaşılır
- Birçok istek, duygu, düşüncesini sözle ifade eder
Alıcı dil
- Çoğu nesnenin ismini, üstünde, altında, yanında gibi kavramları anlar
- İki basamaklı komutları anlar (örn: ayakkabını getir, ceketini giy; topu dolaptan al, sepete koy gibi)
Hareket
- Yerinden sıçrar, atlar
- Kalemi ucundan parmak uçları ile tutar
- Üst üste dizerek yüksek kule yapar
İlişki
- İlişki istediğinde ve istemediğinde sözle ifade eder, çağırır (anne gel, cici;git, yapma)
- Yeni kişilere, çocuklara ilgi gösterir, ilişki kurmak ister
Oyun
- Hayal oyunları birkaç ardışık konuyu içerir (örn: araba sürme, yarıştırma; bebek besleme, uyutma)
- Bağımsız olmayı, başarmayı ister